Doorgaan naar hoofdcontent

Open Monumentendag 2023

Tijdens de afgelopen Open Monumentendag (9-10 sept.) was er volop aandacht voor vrijmetselarijgeschiedenis. Diverse loges in het land openden hun historische gebouwen voor belangstellenden. De aftrap van Monumentendag voor de Haagse regio vond plaats in het Vrijmetselarij Museum, waar Tim de Haan van Unesco Nederland de openingshandeling verrichtte. Een impressie is hier te vinden.

Op 10 september stond een lezing gepland door dr. Kroon bij Beeld en Geluid Den Haag, maar zij werd wegens ziekte vervangen door drs. Audrey Wagtberg Hansen. De lezing 'Geheim Den Haag: rituele architectuur' vroeg aandacht voor het unieke gebouw, waarin het museum is gevestigd. Het betreft een ritueel complex, gebouwd door architect-vrijmetselaar-theosoof Karel de Bazel in 1916. De oorspronkelijk ingang lag aan De Ruijterstraat 67-67a. Het pand werd gezamenlijk gebruikt door zowel de Haagse theosofenloge, als vrijmetselaarsloge Rakoczy en een Rozekruizersgenootschap, maar ook verhuurd voor allerlei openbare lezingen. Zo werd het een lokale 'hot spot' voor bijeenkomsten en kennisuitwisseling. 

In de Tweede Wereldoorlog is het pand door de bezetter in beslag genomen en gebruikt als opslagplaats voor allerlei roofgoed. Er werden openbare veilingen georganiseerd, waarbij logebezit vaak ver onder de waarde werd verkocht. De geschiedenis van deze organisaties en hun lot in oorlogstijd is nog nauwelijks bestudeerd. Het project Erfgoedroof beperkt zich tot vrijmetselaarsloges van het Grootoosten, maar er is een overvloed aan materiaal dat eveneens aandacht verdient. Het archief van de Theosofische Vereniging Nederland is ondergebracht in het Stadsarchief Amsterdam, maar dat van haar Haagse loge is nog in particulier bezit. Loge Rakoczy was aanvankelijk aangesloten bij Le Droit Humain, maar ging later over naar het Nederlands Verbond van Vrijmetselaren. De archieven van beide organisaties zijn ondergebracht in het Haags Gemeentearchief

Logeruimte in De Ruijterstraat 67-67a, ca, 1992.
Foto: Haags Gemeentearchief/DSO, Tom Verhaar.

Reacties